If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Pozytywne efekty zewnętrzne innowacji

Innowacje często przynoszą korzyści wielu osobom, nie tylko osobie lub firmie która stworzyła innowację.

Kluczowe pojęcia

  • Jeśli wynalazcy otrzymywaliby większy udział w korzyściach społecznych ze swoich wynalazków, to działałoby to jak zachęta do szukania nowych wynalazków.
  • Pozytywne efekty zewnętrzne to korzystne skutki uboczne dla osoby lub osób trzecich.
  • Prywatne korzyści to wartość w pieniądzu wszystkich zalet nowego produktu lub procesu wynalezionego przez inwestującą firmę, którą ta firma może zyskać dla siebie.
  • Społeczne korzyści to wartość w pieniądzu wszystkich korzyści z nowego produktu lub procesu wynalezionego przez inwestującą firmę, którą zyskują inne firmy lub społeczeństwo jako całość.

Pozytywne efekty zewnętrzne nowej technologii

Dlaczego prywatne firmy w gospodarce rynkowej inwestują za mało w badania i technologię?
Pomyślmy o tym w tak. Jeśli firma zbuduje fabrykę lub kupi jakiś element wyposażenia, to wszystkie ekonomiczne korzyści z tych inwestycji przypadają w udziale tej firmie. Jeśli jednak firma zainwestuje w nową technologię, to prywatne korzyści, czyli zysk, który firma dostanie w zamian, będzie tylko częścią wszystkich społecznych korzyści wynikających z tej inwestycji.
Społeczne korzyści innowacji biorą pod uwagę wartość wszystkich pozytywnych efektów zewnętrznych—skutków ubocznych dla osób lub stron trzecich—nowego pomysłu lub produktu, ale również prywatnych korzyści dla firmy, która rozwinęła nową technologię.
Wyobraź sobie hipotetyczną firmę, Wielką Firmą Farmaceutyczną, która planuje swój budżet na badania i rozwój, czyli R&D (Research and Development) na następny rok. Ekonomiści i naukowcy pracujący dla Wielkiej Firmy Farmaceutycznej opracowali listę finansowania potrzebnego na potencjalne projekty R&D oraz szacowane stopy procentowe pożyczenia tych pieniędzy. Możesz zobaczyć te obliczenia na wykresie poniżej. Malejąca krzywa DPrywatny przedstawia popyt firmy na kapitał finansowy do wsparcia projektów R&D przy różnych stopach procentowych.
Załóżmy teraz, że Wielka Firma Farmaceutyczna inwestując w R&D tworzy uboczne korzyści dla innych firm i gospodarstw domowych—nowe innowacje rozsiewają inne kreatywne dążenia, z których społeczeństwo także korzysta. Jeśli dodamy te uboczne korzyści dla społeczeństwa do prywatnego popytu firmy na kapitał finansowy, to możemy narysować DSpołeczny, który znajdzie się ponad DPrywatny na wykresie.
Jeśli istniałby sposób na to, żeby firma mogła zmonopolizować korzyści społeczne uniemożliwiając w jakiś sposób korzystanie z nich innym, prywatna krzywa popytu firmy byłaby taka sama, jak krzywa popytu społeczeństwa. Zgodnie z poniższą tabelą i wykresem, jeśli aktualna stopa procentowa pożyczania wynosi 8% a firma może otrzymać tylko prywatne korzyści z innowacji, to firma pożyczy 30 milionów dolarów. Społeczeństwo przy tej samej stopie procentowej równej 8%, optymalnie chciałoby żeby pożyczyła 52 miliony. O ile nie znajdzie się jakiś sposób, żeby firma mogła przejąć wszystkie korzyści, to będzie ona pożyczać mniej niż społecznie optymalny poziom 52 miliony.
Wykres przedstawia dwie krzywe popytu w oparciu o to, czy firma otrzymuje korzyści społeczne w dodatku do korzyści prywatnych.
Źródło: Figure 1 w "Why the Private Sector Under Invests in Innovation", OpenStaxCollege, CC BY 4.0
Zwrot z kapitału i zapotrzebowanie na kapitał
Stopa procentowaDPrywatny, w milionachDSpołeczny, w milionach
2%72$84$
4%52$72$
6%38$62$
8%30$52$
10%26$44$
Pierwotny popyt Wielkiej Firmy Farmaceutycznej na kapitał finansowy, DPrywatny, jest oparty na korzyściach—prywatnych korzyściach—uzyskiwanych przez firmę. Jednakże inne firmy farmaceutyczne i opieki zdrowotne mogą nauczyć się nowych sposobów leczenia określonych chorób i będą mogły stworzyć swoje własne, konkurencyjne produkty—pozytywny efekt zewnętrzny, który daje społeczne korzyści z leku.
Jeśli Wielka Firma Farmaceutyczna byłaby w stanie uzyskać 100% korzyści społecznych zamiast innych firm, to jej popyt na kapitał finansowy przesunąłby się do krzywej popytu DSpołeczny, i byłaby skłonna pożyczyć i zainwestować 52 miliony dolarów. Jeśli Wielka Firma Farmaceutyczna otrzyma 50% z korzyści społecznych, to nie będzie skłonna wydać tak dużo na stworzenie nowych produktów. Kwota, którą będzie chciała wydać, znajdzie się gdzieś pomiędzy DPrywatnym a DSpołecznym.

Inne przykłady pozytywnych efektów zewnętrznych

Mimo że technologia może być najlepiej widocznym przykładem tego, w jaki sposób innowacja może tworzyć pozytywne efekty zewnętrzne, nie jest ona przykładem jedynym.
Na przykład bycie zaszczepionym przeciwko chorobie chroni nie tylko jednostkę; pozytywnym efektem ubocznym jest chronienie innych, którzy mogliby się zarazić. Jeśli wiele domów w sąsiedztwie jest zmodernizowane, ulepszone i odnowione, to zwiększa to wartość nie tylko tych domów, ale też wartość innych nieruchomości w sąsiedztwie.
Właściwa odpowiedź polityki publicznej na pozytywne efekty zewnętrzne, takie jak nowa technologia, pomaga stronom tworzącym te pozytywne efekty uzyskiwać większy udział w korzyściach społecznych. W przypadku szczepionek, takich jak szczepienia przeciwko grypie, efektywną polityką mogłoby być subsydiowanie tych, którzy zechcą się zaszczepić.
Wykres poniżej przedstawia rynek szczepionek na grypę. Rynkowa krzywa popytu DRynkowy na szczepionki na grupę odzwierciedla tylko krańcowe prywatne korzyści, czyli MPB (ang. Marginal Private Benefit), które zaszczepione osoby mają ze szczepionek. Zakładając, że nie ma ubocznych kosztów produkcji szczepionek na grypę, rynkowa krzywa podaży jest dana przez krzywą krańcowych prywatnych kosztów, MPC (ang. Marginal Private Cost) dla produkcji szczepionek. Ilość równowagi szczepionek na grypę produkowanych na rynku—gdzie MPB jest równe MPC—to QRynkowa a cena szczepionek to PRynkowa.
Uboczne korzyści jednak istnieją na tym rynku—ci, którzy zdecydują się nie kupić szczepionki na grypę wciąż zyskują na tym, że mają zredukowaną szansę zarażenia się grypą. Kiedy dodamy uboczne korzyści do krańcowych prywatnych korzyści szczepionek na grypę, to krańcowe korzyści społeczne, czyli MSB (ang. Marginal Social Benefit), szczepionek na grypę są dane przez DSpołeczny. Ponieważ MPB jest większe niż MSB, widzimy, że społecznie optymalny poziom kupowania szczepionek na grypę jest większy niż ilość rynkowa—QSpołeczna jest większa od QRynkowa. Odpowiadające ceny szczepionek—jeśli rynek wyprodukuje QSpołeczną—będą znajdować się na poziomie PSpołecznej. Niestety rynek nie uznaje tej ubocznej korzyści społecznej, a szczepionki na grypę są produkowane i używane w zbyt małej ilości.
Wykres przedstawia rynek szczepionek na grypę.
Źródło: Figure 2 w "Why the Private Sector Under Invests in Innovation", OpenStaxCollege, CC BY 4.0
Jak więc rząd może spróbować przesunąć poziom produkcji rynkowej bliżej do społecznie pożądanego poziomu? Może próbować subsydiować produkcję, na przykład czymś w rodzaju kuponu, dla każdego obywatela, który zechce się zaszczepić. Ten kupon działałby jak dochód, który można przeznaczyć tylko na zakup szczepionki na grypę—jeśli kupon byłby równowartością dokładnie jednostkowej korzyści ubocznej—zwiększyłby równowagę rynkową do ilości równej QSpołecznej a cenę do PSpołecznej, gdzie MSB równa się MSC. Dostawcy szczepionek na grypę otrzymaliby płatność równą cenie PSpołeczna za szczepionkę, podczas gry konsumenci szczepionek otrzymaliby kupon i płacili tylko cenę PSubsydiowane. Jeśli rządu użyje subsydium w ten sposób, to optymalna ilość szczepionek zostanie wyprodukowana.

Pytania do samodzielnego sprawdzenia swojej wiedzy

Czy pozytywne efekty zewnętrzne mają wpływ na krzywe popytu rynkowego? Dlaczego lub dlaczego nie?
Inwestycja R&D Samsunga w urządzenia cyfrowe zwiększyła zyski o 20%. Czy jest to prywatna czy społeczna korzyść?
Firma Gizmo planuje opracować nowe gadżety gospodarstwa domowego. W tabeli poniżej pokazano popyt firmy na kapitał finansowy na R&D tych gadżetów, w oparciu o oczekiwaną stopę procentową pożyczonego kapitału. Powiedzmy teraz, że inwestycja ta będzie miała 5% dodatkowych korzyści społecznych—czyli inwestycja, której stopa zwrotu dla firmy Gizmo wynosi co najmniej 6% będzie miała co najmniej 11% stopę zwrotu dla społeczeństwa jako całości; inwestycja, której stopa zwrotu dla firmy Gizmo będzie wynosiła co najmniej 7%, będzie miała stopę zwrotu 12% dla społeczeństwa jako całości, i tak dalej. Odpowiedz na pytania w oparciu o te informacje.
Stopa procentowaKapitał finansowy w milionach $
10%100
9%102
8%108
7%118
6%133
5%153
4%183
3%223
Jeśli stopa procentowa wyniesie 9%, to ile Gizmo zainwestuje w R&D jeśli uzyska tylko prywatne korzyści z inwestycji?
Załóżmy, że stopa procentowa nadal wynosi 9%. Ile zainwestuje firma jeśli otrzyma również społeczne korzyści ze swojej inwestycji? Wskazówka: Weź pod uwagę dodatkowe 5% zwrotu na wszystkich poziomach inwestycji.
Firma Graciarnia jeździ od domu do domu szukając możliwości kupienia przedmiotów, które inaczej zostałyby wyrzucone do śmieci, które to przedmioty firma następnie odsprzedaje lub poddaje recyklingowi. Co będzie większe, korzyści prywatne, czy korzyści społeczne?

Pytania do powtórzenia

  • W jakie sposoby inwestycje firmy w badania i rozwój tworzą pozytywne efekty zewnętrzne?
  • Czy popyt na pożyczki i inwestycje w badania i rozwój będą wyższe czy niższe, jeśli nie ma korzyści zewnętrznych?

Zadania

Linie lotnicze Na Wysokościach chcą zbudować nowe samoloty z bardzo zwiększoną przestrzenią w kabinie. Pozwoli to liniom dać pasażerom więcej komfortu i sprzedać więcej biletów po wyższej cenie. Jednakże przeprojektowanie kabiny oznacza przemyślenie również wielu innych elementów w samolocie, takich jak umieszczenie silników i bagażu oraz najbardziej efektywnego kształtu samolotu, który ma poruszać się w powietrzu.
Linie Na Wysokościach opracowały listę możliwych metod zwiększenia przestrzeni w kabinie, razem z szacowanymi kosztami obsługi samolotu i sprzedaży biletów, jakie spowodują te podejścia. W oparciu o te oszacowania w tabeli poniżej przedstawiono wartość projektów R&D, które zapewniają przynajmniej określoną prywatną stopę zwrotu. Użyj tych danych żeby odpowiedzieć na pytania.
Prywatna stopa zwrotuWartość R&D
12%100$
10%200$
8%300$
6%400$
4%500$
Jeśli koszt alternatywny kapitału finansowego dla linii lotniczych wynosi 6%, to ile firma powinna zainwestować w R&D?
Załóżmy, że społeczna stopa zwrotu z R&D wyniesie dodatkowe 2% ponad prywatną stopę zwrotu; czyli jeśli inwestycja R&D będzie miała 7% prywatnej stopy zwrotu dla linii lotniczych, to społeczna stopa zwrotu wyniesie 9%. Ile inwestycji jest społecznie optymalne przy 6% stopie zwrotu?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.