If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Wprowadzenie do islamu — film z polskimi napisami

Wielki Meczet w Damaszku (Zdjęcie: G. Lewis)
Wielki Meczet w Damaszku (Zdjęcie: G. Lewis)

Początki islamu i życie proroka Mahometa

Islam, judaizm i chrześcijaństwo to trzy wielkie religie monoteistyczne. Razem uznają kilka miejsc za święte (jak Jerozolima), wierzą też w kilku wspólnych proroków (jak Abraham). Uczeni zgodnie zwą je religiami Abrahamowymi, gdyż uważa się, że Abraham i jego rodzina odegrali kluczową rolę w powstaniu tych religii.
Islam zaczął się od proroka Mahometa. Słowo islam oznacza "poddanie się" - chodzi tu o poddanie się woli Bożej. Główne wyznanie wiary brzmi: "Nie ma boga prócz Boga, a Mahomet jest jego Prorokiem"
Wyznawcy islamu zwani są muzułmanami. Wierzą, że kontynuują tradycję i wierzenia Adama, Noego, Abrahama, Mojżesza i Jezusa, których to uważają za ważnych proroków żyjących przed Mahometem.
Bifolium z "Koranem niańki" (Mushaf al-Hadina), 1019-1020 r. n.e. tusz, akwarela nieprzejrzysta i złocenia na pergaminie, 44,5 x 60 cm (The Metropolitan Museum of Art)
Bifolium z "Koranem niańki" (Mushaf al-Hadina), 1019-1020 r. n.e. tusz, akwarela nieprzejrzysta i złocenia na pergaminie, 44,5 x 60 cm (The Metropolitan Museum of Art)
Koran, święta księga islamu, dostarcza nam bardzo mało szczegółów o życiu Mahometa. Jednakże hadisy, czyli wypowiedzi proroka, w większości zebrane w stuleciach następujących po śmierci Mahometa, zawierają opowiadania o nim i dostarczają nam szerszego kontekstu dla wypadków z jego życia (choć należy wspomnieć, że muzułmanie nie są zgodni co do tego, które hadisy można uznać za godne zaufania).
Mahomet urodził się w roku 570 n.e. w Mekce. W młodości nie odznaczył się niczył niezwykłym. Poślubił 15 lat starszą od siebie zamożną wdowę o imieniu Chadidża, dla której też uprzednio pracował. Koło roku 610 n.e. Mahomet otrzymał swoje pierwsze religijne objawienie, które anioł Gabriel polecił mu przekazać innym. Po początkowych obawach i samoanalizie, Mahomet zaakceptował wyznaczoną mu rolę jako bożego proroka i począł głosić po arabsku o Bogu Jedynym, czyli Allahu. Jego pierwszym nawróconym była jego żona.
Recytowane objawienia Mahometa tworzą Koran, który podzielony jest na rozdziały (sury) i wersy (aje). Przesłanie tych objawień było wyraźnie monoteistyczne, co zostało odebrane jako zagrożenie przez naczelne plemię Mekki, Kurajszytów (należał do niego sam Mahomet). Pierwsi muzułmanie spotkali się ze znaczącymi prześladowaniami. W efekcie, w roku 622, Mahomet uciekł wraz ze swymi uczniami z Mekki do Jasribu, miasta znanego dziś jako Medyna. Uciekinierzy zostali tam dobrze przyjęci. Wydarzenie to znane jest dziś jako hidżra, lub emigracja. Rok 622, rok hidżry (A.H.), znaczy początek muzułmańskiego kalendarza, używanego do dziś.
W latach 625-630 n.e. miały miejsce serie bitew pomiędzy mieszkańcami Mekki i Mahometem oraz jego nową społecznością. Zakończyły się one zwycięstwem Mahometa i jego powrotem do Mekki w roku 630.
Pierwszym przedsięwzięciem Mahometa było oczyszczenie Al Kaba z bożków pogańskich (do tej pory Kaba była celem pielgrzymek wielu wyznań politeistycznych współistniejących na Półwyspie Arabskim, a we wnętrzu sanktuarium znajdowały się liczne posążki bóstw). Uważa się, że Kaba została zbudowane przez Abrahama (lub Ibrahima, tak bowiem jest nazywany w języku arabskim) i jego syna Izaaka (czyli po arabsku Izmaela). Arabowie uważają, że są potomkami Izmaela, syna Abrahama, i jego żony Hagar. Naturalnie więc Kaba stała się celem pielgrzymek w islamie.
W 632 Mahomet zmarł w Medynie. Muzułmanie wierzą, że on był ostatnim z proroków, obok Mojżesza, Abrahama i Jezusa.

Po śmierci Mahometa

Po śmierci Mahometa nastąpiło stulecie wojen i podbojów. Jego następcami było czterech "kalifów słusznie prowadzonych" (kalif to po arabsku "następca"): Abu Bakr (632-34 n.e.), Umar (634-44 n.e.), Usman (634-44 n.e.) oraz Ali (656-661 n.e.). Koran wedle tradycji został spisany za rządów Usmana. Ostatni kalif, Ali, był mężem córki Mahometa, Fatimy i został zamordowany w roku 661. Śmierć Alego to bardzo ważne wydarzenie. Jego zwolennicy, którzy uważali, że to on powinien od samego początku zostać następcą Mahometa, stali się znani jako szyici ("stronnicy" - od stronnicy Alego). Dzisiaj społeczność szyicka jest podzielona na kilka gałęzi, większość z nich żyje na terytorium Iranu, Iraku i Bahrajnu. Sunnici, którzy nie uznają prawa Alego do władzy bezpośrednio po jego teściu, tworzą muzułmańską większość. Wyznawcy tego odłamu zamieszkują Północną Afrykę, Bliski Wschód, jak również Europę i Azję.
W siódmym i ósmym wieku arabskie armie zagarnęły ogromne połacie Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej, Półwyspu Iberyjskiego i Azji Środkowej, wszystko to pomimo trwających wojen domowych w Arabii i Bliskim Wschodzie. W końcu, do władzy doszła dynastia Umajjadów. Ukończyli oni w roku 691 (lub 692) n.e. Kopułę na Skale, jeden z najdawniejszych monumentów islamu. Umajjadzi zostali obaleni w roku 750 n.e. po kilku latach walk. Dynastia Abbasydów ogłosiła swoje prawa do kalifatu i panowała nad sporą częścią świata islamskiego. Jednakże od czasu rewolty Abbasydów żaden władca już nigdy nie uzyskał władzy nad wszystkimi krajami muzułmańskimi.
Esej dr Elizabet Macaulay-Lewis, z modyfikacjami dokonanymi przez Khan Academy.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.