If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Rządy Wielkich Mogołów w Indiach

Omówienie pierwszych 6 cesarzy z dynastii Mogołów: Babura, Humajuna, Akbara, Dżahangira, Szahdżahana i Aurangzeba. Film z polskimi napisami.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jak już mówiliśmy w innych filmach, przed wejściem w XV wiek timurydzka Persja i Azja Środkowa zostają rozbite. Wielu potomków Timura posiada swoje własne królestwa, zwłaszcza w Azji Środkowej. W 1483 roku, w środkowoazjatyckim mieście Andijon, obecnie części wschodniego Uzbekistanu, rodzi się prapraprawnuk Timura - Babur. W wieku 12 lat Babur przejmuje tron Fergany po śmierci swojego ojca. Przez kilka następnych dekad stara się umocnić władzę, przejąć kontrolę nad Samarkandą, traci kontrolę nad Ferganą i później wciąż i wciąż ją traci. Na początku XVI wieku udaje mu się przejąć Kabul, po czym postanawia skupić się na Indiach zamiast na Azji Środkowej. W 1526 roku zasłynął z użycia armat, które nie były wykorzystywane w znaczący sposób do tego czasu na subkontynencie indyjskim, pokonał Ibrahima Lodi, sułtana Delhi i doszedł do władzy w północnych Indiach. Obszar zaznaczony tym błękitno-szarym kolorem to terytorium, którym Babur rządził aż do śmierci w 1530 roku. Mogołem Persowie nazywali Mongoła. Pamiętajmy, że Babur to potomek Timura, turecko-mongolskiego zdobywcy. Twierdził on, że od strony matki jest potomkiem Czyngis-chana, ale to język perski obowiązywał na jego dworze, co tym samym znacznie zwiększyło wpływ perski w kulturze północnoindyjskiej. Po jego śmierci do władzy doszedł jego syn Humajun. Humajun miał trudności z utrzymaniem władzy. Musi mierzyć się z różnymi rodzinnymi rywalizacjami, i ostatecznie zostaje zdetronizowany przez dynastię Suri. Zwraca się do Safawidów i dzięki ich wsparciu jest w stanie odzyskać kontrolę, ale potem potyka się na schodach i umiera, po czym do władzy dochodzi jego syn Akbar. Akbar jest chyba najbardziej znanym spośród wszystkich mogolskich władców. Jak widać, rządzi Indiami przez dłuższy czas. Jak mówiliśmy, Humajun zasadniczo musiał odzyskać panowanie, przejąć tron i jego władza była stosunkowo słaba. Ale teraz Akbar jest w stanie rozszerzyć terytorium zaznaczone tym jasno fioletowym kolorem. Jest w stanie wzmocnić władzę centralną i, co chyba najważniejsze, stara się zjednoczyć Indie kulturowo. Mogołowie są muzułmanami i są stosunkowo tolerancyjni, dzięki Akbarowi i do pewnego stopnia, Dżahangirowi, wobec innych religii, ale Akbar przyjmuje bardzo pluralistyczne podejście. Zasłynął z tego, że prowadził dyskusje z religijnymi uczonymi na terenie całego imperium, a nawet próbował połączyć religie, tworząc, jak niektórzy uważają, własną religię, którą potem nazwano Din-i-Ilahi, Boską Wiarę. Przemawiało do niego wiele zasad dźinizmu i hinduizmu. Zostaje wegetarianinem, wprowadza zakaz uboju krów. Po jego śmierci w 1605 roku do władzy doszedł jego syn Dżahangir. Historycy uważają, że Dżahangir był stosunkowo tolerancyjny tak jak Akbar i że także przejawiał zainteresowanie nauką i sztuką, co było widoczne na mogolskim dworze Akbara, ale jednak był trochę bardziej kontrowersyjny. Jak mówiliśmy w filmiku o sikhizmie, to on torturował i zabił Guru Ardżana. Niektórzy uważają, że to dlatego, że Guru Ardżan był po stronie syna Dżahangira, który próbował się zbuntować. Inni twierdzą, że to dlatego, że Guru Ardżan zyskał w Pendżabie naśladowców i że Dżahangir był niepewny swojego poparcia, więc zdecydował się na egzekucję Guru Ardżana. Jego następcą jest jego syn, Szahdżahan, który był zdecydowanie mniej tolerancyjny. Okres jego panowania znany jest jako złoty wiek mogolskiej architektury, ze swoim największym osiągnięciem - - Tadź Mahal, mauzoleum wniesionym przez niego w latach 1632-1654, by złożyć tam ciało zmarłej żony. Jak widzicie, znajduje się ono w Agrze, i to właśnie w Agrze i Delhi miały naprzemiennie miejsce stolice imperium Mogołów, kilka razy w Lahaur. Ostatecznie zostaje on uwięziony przez swojego syna, Aurangzeba. Aurangzeb jest uważany za bardzo silnego i autorytarnego władcę. Widać tutaj, że rozszerzył terytorium imperium Mogołów daleko w południowe Indie. Imperium Mogołów rywalizowało wtedy pod względem wielkości kontrolowanego terytorium z dynastią Maurjów, panującą prawie 2000 lat wcześniej. Oprócz bycia ostatnim naprawdę silnym mogolskim cesarzem, jest również znany jako najmniej tolerancyjny z władców. Po śmierci Aurangzeba w 1707 roku, władzę przejmowali coraz to słabsi mogolscy władcy. W XVIII wieku można zauważyć znaczny spadek władzy Mogołów, ilości terytorium do nich należących. Delhi zostało podbite przez Nadira Shaha, perskiego zdobywca. Wkraczając w drugą połowę XVIII wieku, Brytyjczycy przejmują coraz więcej i więcej nie tylko z terytorium Mogołów, ale także innych indyjskich władców, o czym będzie mowa w przyszłych filmach.